شرطیت طهارت در طواف از منظر امامیه و مقایسه آن با فقه مذاهب اربعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار فقه و اصول، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، ایران

2 استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه بین المللی امام رضا علیه السلام، مشهد، ایران

چکیده

یکی از ارکان مناسک حج و عمره، طواف خانة کعبه و از موضوعات مطرح در طواف، طهارت است. طهارت، از شروط اختلافی فقهای مذاهب اسلامی بوده که در نظر مشهور، واجب و شرط صحت طواف و در دیدگاهی، مستحب و شرط کمال طواف است. با توجه به اهمیت این مسأله و از آنجا که به این موضوع به صورت تطبیقی پرداخته نشده است، نویسنده بر این هدف است که موضوع طهارت و احکام مربوط به آن را به شیوة اسنادی از منظر فقهای امامیه و مذاهب اربعة اهل سنت بررسی کند. از جمله مسائل بررسی شده در مقاله، تکلیف بانوان حائض، نفساء، مستحاضه و کسی که به دلیلی، توان حفظ طهارت خویش را نداشته و باید به وظیفة مسلوس یا مبطون عمل نموده یا نایب بگیرد، می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن کریم.

    1. ابن ضویان؛ منار السبیل فی شرح الدلیل، بی‌جا، المکتب الاسلامی، 1409.
    2. إسنوی، جمال‌الدین عبد‌الرحیم؛ المهمات فی شرح الروضة و الرافعی، مغرب ـ بیروت، الدار البیضاء، دار ابن حزم، 1430.
    3. أصبحی، مالک‌بن‌انس؛ المدونة الکبری، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، بی‌تا.
    4. .................................؛ الموطأ، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1406.
    5. امینی، علیرضا، آیتی، سید محمدرضا؛ تحریر الروضة فی شرح اللمعة، تهران، نشر سمت، 1383.
    6. انصاری خزرجی، جمال الدین؛ اللباب فی الجمع بین السنة و الکتاب، دمشق و بیروت، دارالقلم و دارالشامیة، 1414.
    7. انصاری، احمد؛ کفایة النبیه فی شرح التنبیه، بیروت، دارالکتب العلمیة، 2009م.
    8. الآبی الازهری؛ الثمر الدانی، بیروت، المکتبة الثقافیة، بی‌تا.
    9. بجیرمی شافعی، سلیمان‌بن‌محمد؛ تحفة الحبیب علی شرح الخطیب، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1417.
    10. بغدادی، عبدالرحمن؛ ارشاد السالک، بی‌جا، الشرکة الإفریقیة للطباعة، بی‌تا.
    11. بهاء‌الدین محمد (فاضل هندی)؛ کشف اللثام، قم، مکتبة آیة العظمی مرعشی نجفی، 1405.
    12. بهجت، محمدتقی؛ مناسک حج، بی‌جا، چاپخانه مهدیه، 1415.
    13. حجاوی، موسی‌بن‌احمد؛ الإقناع فی فقه الامام احمدبن‌حنبل، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
    14. حر عاملی، محمدبن‌حسن؛ وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1403.
    15. حرانی، ابن تیمیه؛ شرح العمدة فی الفقه،کتاب الطهارهة، ریاض، مکتبة العبیکان، 1412.
    16. حلبی، ابن حمزه؛ الوسیله، قم، مکتبة آیة‌العظمی مرعشی نجفی، 1408.
    17. حلبی، ابوالصلاح؛ الکافی فی الفقه، اصفهان، مکتبة الامام امیرالمؤمنین علی ع العامة، بی‌تا.
    18. حلی، ابن‌ادریس؛ السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1410.
    19. حلی، ابن‌فهد، المهذب البارع، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1411.
    20. حلی، حسن‌بن‌یوسف (علامه حلی)؛ تحریر الأحکام، قم، مؤسسه امام صادق ع،1420.
    21. .....................................؛ ارشاد الأذهان، قم، مؤسسه نشر اسلامی،1410.
    22. .....................................؛ مختلف الشیعه، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1413.
    23. حلی، نجم‌الدین (محقق حلی)؛ الرسائل التسع، قم، مکتبة آیة‌الله العظمی المرعشی، 1371.
    24. .............................................؛ المعتبر، قم، مؤسسه سیدالشهداء، بی‌تا.
    25. حلی، یحیی‌بن‌سعید؛ الجامع للشرایع، قم، مؤسسه سیدالشهداء، 1405.
    26. دسوقی، شمس‌الدین؛ حاشیة الدسوقی علی الشرح الکبیر، بی‌جا، دار احیاء الکتب العربیة، بی‌تا.
    27. دیلمی، سلار؛ المراسم العلویة و الاحکام النبویة فی الفقه الإمامی، قم، منشورات الحرمین، 1404.
    28. رویانی، ابوالمحاسن؛ بحر المذهب، بی‌جا، دارالکتب العلمیة، 2009 م.
    29. سرخسی، شمس‌الدین؛ المبسوط، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
    30. سعدی، ابو حبیب؛ القاموس الفقهی، دمشق، دارالفکر، 1408.
    31. سمرقندی، علاءالدین؛ تحفة الفقهاء، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1414.
    32. شافعی، محمدبن‌ادریس؛ الأم، بیروت، دارالفکر، 1403.
    33. شیبانی، محمدبن‌حسن؛ الأصل المعروف بالمبسوط، کراچی، ادارة القرآن و العلوم الاسلامیة، بی‌تا.
    34. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم؛ العروة الوثقی، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1420.
    35. طوسی، محمدبن‌حسن؛ الاستبصار، تهران، دارالکتب الاسلامیة، بی‌تا.
    36. ..................................؛ الخلاف، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1407.
    37. ..................................؛ المبسوط، تهران، المکتبة المرتضویة، 1387.
    38. عاملی، شمس‌الدین محمد (شهید اول)؛ الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1417.
    39. عبادی زبیدی، ابوبکر؛ الجوهرة النیرة علی مختصر القدوری، بی‌جا، المطبعة الخیریة، 1322.
    40. غنیمی دمشقی میدانی، عبد الغنی؛ اللباب فی شرح الکتاب، بی‌جا، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
    41. فلاح زاده، محمد حسین؛ مناسک حج (ویژه بانوان)، تهران، نشر مشعر،1390.
    42. فیروز آبادی شیرازی، ابراهیم‌بن‌علی؛ التنبیه فی الفقه الشافعی، بیروت، عالم الکتب، 1403.
    43. فیومی، احمد؛ المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم، منشورات دارالرضی، بی‌تا.
    44. قرطبی، محمد؛ البیان و التحصیل و الشرح و التوجیه و التعلیل لمسائل المستخرجه، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1408.
    45. قمی، ابی جعفر (شیخ صدوق)؛ من لا یحضره الفقیه، قم، مؤسسه نشر اسلامی، بی‌تا.
    46. کلینی، محمد‌بن‌یعقوب؛ الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407.
    47. کوکب عبید؛ فقه العبادات علی المذهب المالکی، دمشق، مطبعة الإنشاء، 1406.
    48. ماوردی، علی‌بن‌محمد؛ الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الامام الشافعی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1419.
    49. مجلسی، محمدباقر؛ مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، نرم‌افزار مکتبه شامله.
    50. محمودی، محمد رضا؛ مناسک حج(محشی)، تهران، نشر مشعر، 1429.
    51. مصری، زین‌الدین‌بن‌نجیم؛ البحر الرائق، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1418.
    52. مقدسی، ابن‌قدامه؛ المغنی، بیروت، دارالکتب العربی، بی‌تا.
    53. ملطی حنفی، ابوالمحاسن؛ المعتصر من المختصر من مشکل الآثار، بیروت، نشر عالم الکتب، بی‌تا.
    54. موسوی خمینی، سید روح‌الله؛ مناسک حج، بی‌جا، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ،1370.
    55. ...........................................؛ تحریر الوسیله، ترجمة علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1425.
    56. موسوی خویی، سید ابوالقاسم؛ کتاب الحج، قم، نشر لطفی، 1364.
    57. موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا؛ مجمع المسائل، قم، دارالقرآن الکریم ،1372.
    58. ......................................................؛ مناسک الحج، قم، دارالقرآن الکریم، 1413.
    59. موصلی، عبدالله؛ الاختیار لتعلیل المختار، نرم‌افزار مکتب شامله.
    60. نجفی، محمد حسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1365.
    61. نمری قرطبی، یوسف‌بن‌عبدالله؛ الاستذکار، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
    62. نووی، محیی‌الدین؛ المجموع، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
    63. ...........................؛ روضة الطالبین، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
    64. هاشمی بغدادی، محمد‌بن‌احمد؛ الإرشاد الی سبیل الرشاد، مؤسسه الرسالة، 1419.