تحلیل فمینیسم رادیکال در زمینه نقش‌های جنسیتی والدین در مقایسه با آموزه‌های معصومین علیهم السلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

طلبه سطح سه مکتب نرجس علیهاالسلام مشهد، تبعه پاکستان

چکیده

نقش‌های جنسیتی والدین مجموعه‌ای از رفتارها و ویژگی‌هایی است که انتظار می‌رود پدر و مادر در مقابل فرزندان داشته باشند. این موضوع در سیره معصومین ع در قالب توصیه‌های اخلاقی و روش‌های تربیتی مورد توجه ویژه قرار گرفته است. با وجود این ورود فمینیسم به کشورهای اسلامی در دهه‌های اخیر باعث تغییر در این نقش‌ها و والدین اندروژنی شده و سردرگمی و دوگانگی شخصیت فرزندان و در نهایت تزلزل نظام خانواده را به دنبال داشته است. فمینیسم رادیکال نقش زنان را به دلیل همسری و مادری نقشی فرودست می‌داند و با حرکت به سمت والدین اندروژنی، مردان را به سوی پذیرش نقش‌های غیر طبیعی و جایگزین مادر سوق می‌دهد. مقالة پیش‌رو با هدف بررسی و تحلیل دیدگاه‌های فمینیسم رادیکال در مورد نقش‌های جنسیتی والدین به این سؤال اصلی پاسخ می‌دهد که چگونه می‌توان با توجه به سیره معصومین ع به تحلیل و نقد نظریة فمینیسم تندرو در زمینه جابه‌جایی نقش‌های جنسیتی والدین پرداخت. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات به روش کتا‌بخانه‌ای جمع‌آوری شده است. یافته‌های تحقیق از این قرار است که با توجه به سیرۀ معصومین ع فرزندان نیاز به پدری دارند که اقتدار و مردانگی داشته و برنامه‌ریزی، سرپرستی و ادارة امور زندگی را بر عهده گیرد. آنان همچنین مادری را می‌خواهند که در خانه با عواطف، محبت و احساساتش، نیازهای عاطفی فرزندان را تأمین کند. با پذیرش درست نقش‌ها از سوی والدین فرزندان نیز از سلامت جنسی و هویتی برخوردار شده و کمتر دچار بحران هویتی خصوصاً در بزرگسالی می‌شوند. همچنین آنان شناخت درستی از هویت خود پیدا کرده و در بزرگسالی از تمایلات نفسانی دور می‌مانند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2.  نهج البلاغه، ترجمة محمد دشتی، قم، مؤسسه تحقیقات امیرالمؤمنین ع، 1378ش.
    1. ابن ‌‌سعد، محمدبن‌سعد، طبقات، ترجمة محمود مهدوی دامغانی، ج1، تهران، فرهنگ و اندیشه، 1390ش.
    2. ابن شعبه، حسن‌بن‌علی، تحف العقول عن آل الرسول…، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، 1383ش.
    3. ابوت، پاملا، والاس، کلر، نگرش‌های فمنیستی، ترجمة حمید احمدی و مریم خراسانی، تهران، ناشر دنیای مادر، 1380 ش.
    4. اربلی، ابوالحسن علی‌بن‌‌عیسی‌بن‌ابی‌الفتح، کشف‌الغمه فی معرفه الائمه، ج 2، قم، المکتبه الحیدریه، 1427ق.
    5. آذربایجانی، مسعود، «مبانی نقش مدیریتی مرد در خانواده با رویکرد روانشناختی»، مطالعات اسلام و روان شناسی، س7، ش12، بهار و تابستان 1392ش، صص168-149.
    6. آمدی، عبدالواحدبن‌محمد، غرر الحکم، بی‌جا، ناشر مؤسسه فرهنگی الحدیث، 1395ش.
    7. بستان، حسین، اسلام و جامعه شناسی خانواده، قم، ناشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1389ش.
    8. بیستونی، محمد، تفسیر جوان، منتخب تفسیر نمونه، ج 2، تهران، دارالکتب الاسلامیه،1381ش.
    9. پالمارابوت، کلروالاس، درآمدی بر نگرش‌های فمنیستی، ترجمة مریم خراسانی و حمید احمدی، تهران، ناشر دنیای مادر، چ 2، 1381ش.
    10. تقوی، سیده سهله، «حضرت زهراƒ درباره فرزندانش»، گنجینه (حوزه)، ش 54، 1384ش، صص48-41.
    11. حرعاملی، محمد‌بن‌حسن، وسائل الشیعه، ج 12، قم، مؤسسه آل‌بیت ع، 1412ق.
    12. خادمی، مصطفی، نصیبی، سیدعلی، تنبیه‌الغافلین، یاسوج، ناشر چویل، 1400ش.
    13. حکمت، محمد آصف، «بررسی و نقد نظریه تربیتی فمینیسم»، اسلام و پژوهش‌های تربیتی، س4، ش1، بهار و تابستان 1391ش، صص66-31.
    14. خامنه‌ای، سیدعلی، سخنرانی در دیدار با زنان و دختران، 6/10/1402ش، 14/10/1401ش، 14/01/1401ش، 4/12/1363ش.
    15. دوبوار، سیمون، جنس دوم، ترجمة قاسم صفوی، ج 1، تهران، انتشارات توس، 1396ش.
    16. رفیعی، مریم، «ضرورت تفکیک نقش‌های جنسیتی»، حوراء، ش27، 1389ش، صص48-36.
    17. رودگر، نرجس، فمینیسم، تاریخچه، نظریات، گرایش‌ها، نقدها، تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، 1388ش.
    18. زیبایی نژاد، محمد رضا، سبحانی، محمد تقی، درآمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام، تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، چ 15، 1390ش.
    19. زیبایی نژاد، محمدرضا، هویت و نقش‌های جنسیتی، تهران، مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری، پاییز 1388ش.
    20. زینی مالک آباد، هادی، نقی پور، ولی الله، «تقریر دین از نقش خانواده در سلامت روانی جامعه با تأکید بر تربیت جنسی فرزندان»، میراث طاها، پیش ش 1، بهار و تابستان1392ش، صص 142-117.
    21. سیاح، مونس، حسینی مجرد، اکرم، «بررسی بحران مادری در جهان غرب»، مطالعات راهبردی زنان، ش 53، پاییز 1390ش، صص245-211.
    22. شریفی خوانساری، محمد رضا، حقوق فرزند بر والدین، بی‌جا، بنی الزهرا، 1386ش.
    23. شیخ صدوق، محمدبن‌علی‌بن‌‌الحسین‌بن‌بابویه، علل الشرایع و الاحکام، ج2، قم، المکتبه‌الحیدریه، 1383ش.
    24. صادقی فسایی، سهیلا، «چالش فمینیست با مادری»، مطالعات راهبردی زنان، ش‌28، 1384ش، صص25-19.
    25. طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمة محمدباقر موسوی همدانی، ج 12، قم، نشر بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، انتشارات امیر کبیر، 1363ش.
    26. طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسایل و مستنبط‌المسائل، ج12، بیروت، ناشر آل‌البیت‰، 1369ش.
    27. طوسی، محمدبن‌حسن، تهذیب‌الاحکام، ج9، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
    28. عطارزاده، مجتبی، «بررسی تطبیقی مفهوم جنسیت در اسلام و غرب»، مطالعات راهبردی زنان، ش 42، 1378ش، صص78-43.
    29. قائمی، علی، برای فرزندان چگونه الگو باشیم، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، 1391ش.
    30. قائمی، علی، خانواده و تربیت کودک، تهران، انتشارات امیری، چ7، 1386ش.
    31. قائمی، علی، کودک و خانواده نابسامان، تهران، انتشارات انجمن اولیاء و مربیا، چ‌7، 1386ش.
    32. قائمی، علی، نقش پدری در تربیت، تهران، انتشارات امیری، چ 7، 1384ش.
    33. قائمی، علی، نقش مادر در تربیت، تهران، انتشارات امیری، چ 8، 1371ش.
    34. قمی، علی‌بن‌ابراهیم، تفسیر القمی، محقق و مصح سید طیب موسوی جزائری، ج2، دارالکتاب، قم، چ 3، 1404ق.
    35. کلاین، آلن آر، عریان کردن فمینیسم، ترجمة طاهره توکلی، قم، دفتر نشر معارف، 1389ش.
    36. کلینی، محمدبن‌یعقوب، اصول کافی، ترجمة سید جواد مصطفوی، ج 2، بی‌جا، مؤسسه الوفا، 1382ش.
    37. گاردنر، ویلیام، جنگ علیه خانواده، ترجمة معصومه محمدی، قم، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، 1392ش.
    38. لگنهاوزن، محمد، «اسلام در رویارویی با فمینیسم»، ترجمة نرجس جوان‌دل، بانوان شیعه، ش 2، 1383ش، صص58-19.
    39. متقی، علی‌بن‌حسام‌الدین، المرشد الی کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، ناشر مؤسسه الرساله، 1409ق.
    40. مجلسی، محمد‌باقر‌بن‌محمدتقی، بحارالنوار، ج43، بیروت، داراحیاه التراث، 1404ق.
    41. محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج15، بیروت، ناشر مؤسسه آل‌البیت‰، 1320ق.
    42. محمدی اشتهاردی، محمد، داستان دوستان، ج4، قم، ناشر مؤسسه بوستان کتاب، 1375ش.
    43. مردیها، مرتضی، «مبانی فلسفی فمینیسم رادیکال»، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ش 2، 1387ش، صص242-225.
    44. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار شهید مطهری، ج15، تهران، ناشر صدرا، چ 9، 1395ش.
    45. مطهری، مرتضی، یادداشت‌ها، ج 7، تهران، انتشارات صدرا، 1377ش.
    46. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 24، تهران، ناشر دارالکتب الاسلامیه، 1365ش.
    47. ناصر، ابراهیم، زائری‌وند، علی، «جنبش غربی فمینیسم و تلاش‌های جهانی سازی»، حوراء، ش 18، 1384ش، صص52-39.
    48. نجاری، فاطمه، «تأثیر نظام آموزشی آندروژنی بر تعلیم تربیت زنان»، اسلام و پژوهش‌های تربیتی، ش1، بهار و تابستان 1395ش، صص110-89.
    49. واقدی، محمدبن‌عمر، المغازی، ترجمة محمود مهدوی دامغانی، ج1، شیراز، مرکز نشر دانشگاه شیراز، 1361ش.
    50. یزدخواستی، بهجت، «مروری بر افکار سیمون دوبوار»، مطالعات راهبردی زنان، س8، ش29، پاییز 1384ش، صص59-39.
پژوهش های نوین در گستره تاریخ، فرهنگ و تمدن شیعه
دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 3
پاییز و زمستان 1402
بهمن 1402
صفحه 97-122

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار