بررسی تحلیلی عقل‌گرایی و نص‌گرایی اصحاب شیعی ائمه(ع) در مدینه (95 ﻫ.ق تا 260 ﻫ.ق)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

دانشگاه اصفهان

چکیده

مدینه راباید نخستین پایگاه ظهور مکاتب مختلف فکری وعملی در جغرافیای اندیشه اسلامی دانست؛ شهری که باحضور شخص رسول خدا(ص) درآن زمینه‌های فکری آینده راایجاد نمود و در رهگذر تاریخ، هر گروه و اندیشه‌ای خود را به نوعی میراث‌دار آن جناب می‌دانست. در این میان مکاتب گونه‌گون شیعی از حدیث و کلام گرفته تا تاریخ و فقه نیز از رواج مکتب‌های مختلف آن و تضارب آراء موجود در مدینه حظی تمام بردند.

اصحاب امامان شیعه در افصله سال‌های 95 تا 260ﻫ.ق (که خود به سه دوره مجزا تقسیم می‌شود) با وام گرفتن از احاحدیث آن بزرگواران، در عرصه‌های مختلف نحله‌ها و جریان‌هایی را ایجاد کردند که بعضاً هم در کلیات و هم در جزئیات دارای تفاوت‌های آشکاری با یکدیگر بودند. همین امر موجبات تضارب آراء زیادی را در این شهر فراهم آورد. سؤالی که در این‌جا قابل طرح است این‌که «در میان اصحاب مدنی امامان شیعه رویکرد عقلی گستردگی بیشتری داشته یا برداشت‌های نص‌گرایانه؟». پاسخ این پرسش را باید در جریان‌شناسی اصحاب امامان در این بوم‌ـ‌شهر جستجو کرد؛ به این معنی که بر خلاف مکتب حدیثی اهل سنت در مدینه که در تقابل با مکتب حدیثی آنان در کوفه به وجود آمده بود و بیشتر بر مبانی نص‌گرایانه بنیان شده بود، مکتب شیعی مدینه تلفیقی از عقل‌گرایی و نص‌گرایی بود. در واقع باید اصحاب مدنی امامان را دسته‌ای از بزرگان کوفی دانست که به واسطه حضور شخص امام در مدینه به کرات به آنجا مسافرت می‌نمودند؛ طیف‌بندی این راویان که در کتب رجالی به آنها اشاره شده، مؤید این ادعاست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

پژوهش های نوین در گستره تاریخ، فرهنگ و تمدن شیعه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 08 آذر 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار